Kino polskie pociaga mnie od bardzo, bardzo dawno, jeszcze od czasu kiedy studiowalem na NYU.
W pewnej chwili uswiadomilem sobie, ze kiedy chce, aby aktorzy czy operatorzy cos zrozumieli, pokazuje im polskie filmy z lat 50-tych. Czesto pokazywalem filmy Wajdy roznym producentom w Holywood i oni nie mogli sie nadziwic, bo nigdy nic takiego w zyciu nie widzieli.
Co mnie szczegolnie w kinie polskim pociaga to jest polaczenie pasji, perfekcyjnego rzemiosla, dynamicznej glebokiej kompozycji, moralnych dylematow czy religijnych konfiktow, a wszystko czesto zaprawione bardzo wyrafinowanym poczuciem humoru. W polskim kinie humor i tragedia sasiaduja ze soba.
Martin Scorsese
Nie ma bodaj drugiego takiego rezysera amerykanskiego, ktory wiedzialby o polskim filmie tyle ile Martin Scorsese. A juz na pewno nie ma zadnego innego, ktory zrobilby dla promocji polskiego kina tyle ile zdzialal wlasnie on, powiedzial Krzysztof Kamyszew, przewodniczacy kapituly nagrod Festiwalu Filmu Polskiego w Ameryce (PFFA). Znakomity rezyser otrzymuje w tym roku Nagrode “Zlotej Ciupagi”, przyznawana przez PFFA za wybitne zaslugi dla promocji filmu polskiego w Stanach Zjednoczonych.
Martin Scorsese (oryginalnie, Martin Marcantonio Luciano Scorsese) urodzil sie w 1942 r. na Queensie w Nowym Jorku. Jest Amerykaninem pochodzenia wloskiego. Rezyser, producent, scenarzysta, aktor, historyk filmu, ktorego kariera zawodowa obejmuje ponad 50 lat. Od lat 70-tych tworzy znakomite, ambitne filmy. Tym niemniej, nawet jego najbardziej uznane dziela sa nierzadko trudnymi dla widza i wymagajacymi od niego skupienia, pelnymi napiecia dramatami. Moze to byc przyczyna, dla ktorej wiekszosc z nich nie odniosla naleznego im sukcesu komercyjnego. W kategoriach artystycznych jednak, pozostaje on zapewnie najbardziej znaczacym amerykanskim rezyserem konca 20.-ego i poczatku 21-ego wieku.
Zwiazki Scorsese z filmem polskim siegaja zlotych lat Lodzkiej Filmowki, ktora wydala takich tworcow jak Polanski, Wajda czy Kieslowski, by wymienic tylko kilka nazwisk.
W roku 2011 autor “Taksowkarza’ w koncu dotarl do Szkoly na zaproszenie Andrzeja Wajdy, aby odebrac przyznany mu honorowy doktorat. Opowiadal tam o swoich doswiadczeniach:
Dowiedzialem sie nie tylko jak sie robi filmy, ale rowniez w jakim celu. Szkola utwierdzila mnie w niepodwazalnej wierze w ekspresje artystyczna zakorzeniona we wloskim neorealizmie, francuskiej “Nowej Fali” czy “Szkole Polskiej”. Te wielkie, powalajace, glebokie, kameralne, humanistyczne filmy byly czescia zjawiska, ktore – patrzac wstecz – wydaje sie zlota era swiatowego kina.
W czasie wizyty w Polsce Scorsese wspolnie z polskimi partnerami wybral 21 klasycznych polskich filmow, ktore mialy duzy wplyw na jego wlasna tworczosc, aby zespol ekspertow odrestaurowal je cyfrowo. Podczas gdy walory artystyczne tych filmow potrafiy oprzec sie uplywowi czasu, niestety ich stan techniczny znacznie sie pogarszal, zwazywszy na mierny jakosciowo material wyjsciowy, zniszczenie, rysy, zabrudzenia.
Po szczegolowej cyfrowej obrobce dzwieku i obrazu na najwyzszym poziomie, calosc zostala pierwszy raz zaprezentowana jako cykl “Martin Scorsese przedstawia arcydziela polskiego kina” w Film Society Lincoln Center w Nowym Jorku w lutym 2014 r. Zawierala legendarne filmy takich polskich mistrzow jak Wajda, Munk, Has, Kieslowski, Zanussi. W ciagu nastepnych dwoch lat cykl ten pokazano w ponad 40 amerykanskich miastach. W 2015 r. program powiekszony o kolejne trzy filmy zainaugurowano w Wlk. Brytanii, rowniez z inicjatywy Martina Scorsese. Filmy takze zostaly wydane w ograniczonym nakladzie jako specjalne boxy plyt blue ray przez Milestone Films przy wspolpracy Propaganda Foundation, DI Factory, Centralnego Repozytorium Filmowego, Kina RP oraz The Film Foundation.
Oficjalna prezentacja nagrody odbedzie sie w niedziele, 18 listopada o godz. 15:00 w czasie ceremonii Zamkniecia 30. Festiwalu Filmu Polskiego w Ameryce w kinie AMC Rosemont 18 (9701 N. Bryn Mawr Ave.). Obecnosc laureta jeszcze nie zostala potwierdzona.
Filmografia Martina Scorsese (wybor w jez. angielskim)::
• Who’s That Knocking at My Door (1967)
• Street Scenes (1970)
• Boxcar Bertha (1972)
• Mean Streets (1973)
• Italianamerican (1974)
• Alice Doesn’t Live Here Anymore (1974)
• Taxi Driver (1976)
• New York, New York (1977)
• The Last Waltz (1978)
• Raging Bull (1980)
• The King of Comedy (1982)
• After Hours (1985)
• The Color of Money (1986)
• The Last Temptation of Christ (1988)
• Goodfellas (1990)
• Cape Fear (1991)
• The Age of Innocence (1993)
• A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies (1995)
• Casino (1995)
• Kundun (1997)
• My Voyage to Italy (1999)
• Bringing Out the Dead (1999)
• Gangs of New York (2002)
• The Aviator (2004)
• No Direction Home (2005)
• The Departed (2006)
• Shine a Light (2008)
• Shutter Island (2010)
• A Letter to Elia (2010)
• Public Speaking (2010)
• George Harrison: Living in the Material World (2011)
• Hugo (2011)
• The Wolf of Wall Street (2013)
• The 50 Year Argument (2014)
• Silence (2016)
• The Irishman (2019)
